Dzień patrona Pleszewa

24 czerwca w kalendarzu to imieniny Jana. Tradycją stało się, że to także dzień Patrona Pleszewa św. Jana Chrzciciela – syna Elżbiety i Zachariasza. Burmistrz uczcił ten dzień złożeniem kwiatów.

W podziękowaniu za opiekę nad miastem i mieszkańcami Burmistrz Arkadiusz Ptak i dyrektor Muzeum Regionalnego w Pleszewie złożyli kwiaty pod figurką Patrona znajdującą się na Murze Pamięci przy kościele pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela.

Przypomnijmy, że św. Jan został oficjalnie Patronem Pleszewa 29 maja 2003 r. z okazji 720-lecia miasta decyzją Rady Miejskiej w Pleszewie. Fakt ten potwierdzają dwie spiżowe tablice zamontowane w tym samym roku na murze kościoła pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Pleszewie. Jedna z nich przedstawia Patrona stojącego pośród trzcin w wodach Jordanu z wymownym gestem obu rąk. Wyryte są także słowa: „Coście chcieli zobaczyć trzcinę kołyszącą się na wietrze” oraz poniżej: „Prostujcie ścieżki dla Pana”. Drugie epitafium potwierdza wybór na patrona Pleszewa. Tablica opatrzona jest słowami: „Między narodzonymi z niewiast, nie ma większego od Jana”, logotypem jubileuszu 720-lecia oraz informacją o decyzji Rady Miejskiej. Tablice te zaprojektowali dwaj miejscowi artyści Jerzy Szpunt i Mariusz Grzemski, a w spiżu wykonała pracownia Juliusza Kwiecińskiego.

Dlaczego św. Jan Chrzciciel?

Odpowiedzi na to pytanie udziela ks. prałat Henryk Szymiec – proboszcz pleszewskiej fary w jednym z artykułów w „Roczniku Pleszewskim 2003”:

– Jedną z pierwszych racji był niewątpliwie fakt, iż św. Jan Chrzciciel przyczyniał się do świetności duchowo – materialnej Pleszewa. Najstarsza świątynia w mieście nosi od niepamiętnych czasów Jego imię. Źródła historyczne, na które powołuje się absolwent pleszewskiego liceum ks. Władysław Zientarski w opracowaniu „Zarys dziejów parafii pw. ścięcia św. Jana Chrzciciela w Pleszewie”, a także ks. Franciszek Kryszak w „Dzieje Miasta Pleszewa – na podstawie źródeł historycznych” świadczą o tym, że kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela niewątpliwie mógł istnieć przed rokiem 1283, czyli wcześniej niż Przemysław II uwiecznił go w swoim dokumencie. Wtedy też św. Jan mógł już patronować całemu miastu. „Patron wskazuje na wiek XII, kiedy to krzyżowcy po zdobyciu Ziemi Świętej odnaleźli grób herolda Chrystusowego i przywieźli do Rzymu Jego głowę. Fakt ten przyczynił się do wzrostu kultu świętego na ziemiach polskich. W byłej diecezji gnieźnieńskiej aż 9 kościołów nosi Jego imię” pisze ks. Zientarski.

Obecny kościół wzniesiono najprawdopodobniej w XV lub na początku XVI wieku i wielokrotnie go przebudowywano, między innymi po pożarach, jednak w pewnych wymiarach przetrwał on do dzisiaj.  Istnieją ślady, że był on jeszcze piękniejszy aniżeli obecnie, choć kategorie estetyczne są względnymi. Nosił on od początku wezwanie św. Jana Chrzciciela, co potwierdza „Liber beneficiorum” abpa Jana Łaskiego z 1521 roku.

Nie ulega wątpliwości, że najstarszym orędownikiem Pleszewian, poprzez którego zanosili swoje modły do Boga był św. Jan Chrzciciel. W protokole wizytacji biskupa z roku 1719 można przeczytać, że po pożarze zachowała się mosiężna miednica, na której wyciśnięta była głowa św. Jana z relikwiami. W protokole z 1755 roku zapisano, iż nad ołtarzem głównym umieszczono wyrzeźbioną w drewnie głowę św. Jana na metalowej misie. Ostatnia przebudowa miała miejsce po kolejnym wielkim pożarze miasta na początku XIX wieku.

Kościół farny, któremu patronował Chrystusowy Herold, zawsze był centrum życia miasta i to nie tylko religijnego. Tu działały bractwa, towarzystwa, chóry tu byli liczni misjonarze, tu rozwijał swoją działalność wielki rzecznik pracy organicznej ks. Prałat Kazimierz Niesiołowski, inicjator budowy Domu Parafialnego, Ogrodu Jordanowskiego, Towarzystwa Czytelni Ludowych, ochronki, zaś w roku 1918 na plebani współtworzył Radę Ludową organizując pierwsze spotkanie przygotowujące Powstanie Wielkopolskie w Powiecie Pleszewskim. Po 1980 roku kościół św. Jana Chrzciciela znów stał się miejscem, gdzie odbywają się nabożeństwa, na które przybywają przedstawiciele organizacji związkowych, politycznych, a po roku 1990 także samorządowych. Świątynia ta też często staje się miejscem występów kulturalnych.

Św. Jan Chrzciciel dopomagał również rozwijać się miastu pod względem materialno-gospodarczym, albowiem już 600 lat temu patronował pleszewskim jarmarkom. W 1493 roku król Jan Olbracht wydał przywilej, w którym zezwolił Pleszewowi na dwa jarmarki, w tym jeden świętojański na 29 sierpnia. Przywilej ten w roku 1783 (w 500 rocznicę miasta) potwierdził król Stanisław August Poniatowski: „Wszystkim zaganiaczom, handlarzom krajowym i zagranicznym podaję do wiadomości, iż z łaski Najjaśniejszego Pana (…) w Pleszewie, miasteczku dziedzicznym Jaśnie Wielmożnej Ludwiki z Koźmińskich Sokolnickiej (…) mają się sprawować jarmarki, jeden… trzy dni przed św. Janem (…)” Oryginał dokumentu, który świadczy nie tylko o bogactwie pleszewskich mieszczan, ale też o czci, jaką otaczano św. Jana, znajduje się w zbiorach pleszewskiego muzeum.